Wydawać się mogło, że stół jest tego typu jednowymiarową przestrzeniom, którą najchętniej ''odwiedzana'' jest w porze posiłków. Nie kryje w sobie także niczego nadzwyczajnego poza mniej lub bardziej bogatą zastawą stołową... Tymczasem na stole może ''rozgrywać się'' prawdziwa sztuka. Sztuka nie tylko związana ze sposobem spożywania posiłków, ale także prezentacją zarówno samych potraw jak i przedmiotów im towarzyszącym. Dekoracja stołu to połączenie rzemiosła jubilerskiego jak i projektowania czy wzornictwa. Kunsztowne obiekty, stworzone z dbałością o każdy szczegół bądź ''zbudowane'' z nietypowych elementów przestają być już tylko banalnymi i funkcjonalnymi częściami zastawy stołowej, ale nabierają cech drogocennych przedmiotów...


 

Biżuteria. Może stanowić atrybut władzy, być wyrazem kultu religijnego, świadczyć o przynależności do danego środowiska kulturowego, manifestować zewnętrzne bogactwo albo po prostu stanowić ozdobę ciała. Bez wątpienia jednak należy do tego typu przedmiotów, które wywołują zachwyt. Niezwykle kreatywne projekty i prawdziwe klejnoty możemy także dostrzec w tematyce stołu. Przyjrzyjmy się zatem nieco bliżej biżuterii stołu.


   

Stołowa biżuteria jak sama nazwa wskazuje – może pozbawiać naczynia ich głównej funkcji ze względu np. na formę wykonania (bardziej artystyczną niż użyteczną) albo rodzaj zastosowanego tworzywa (zbyt kruche bowiem nie sprawdzi się w manewrowaniu przedmiotem po stole). Równie dobrze jednak może nadal wykazywać kulinarne zastosowanie danego przedmiotu, co więcej - zmieniać jego zwykłą egzystencję w życie przedmiotu prawdziwie artystycznego. To, co na przestrzeni wieków działo się wokół tematyki stołu, nieodłącznie było także związane (czasem z bardzo trudną) zmianą obyczaju. Choć sztućce były już obecne w dobie średniowiecza to np. Ludwik XIV posługiwał się nimi okazjonalnie, gdyż zwykł jadać palcami....


   Jędrzej Kitowicz zauważył, że:
''Nożów i widelców u wielu panów nie dawano po końcach stołu, trwał albowiem długo zwyczaj, iż dworzanie i towarzystwo, a nawet wielu z szlachty domatorów nosili za pasem nóż, jedni z widelcami, drudzy bez widelców, inni zaś prócz noża za pasem z widelcami miewali uwiązaną u pasa srebrną, rogową lub drewnianą łyżkę w pokrowcu skórzanym, przeto póki taka moda trwała, miano za dość pośrodek stołu opatrzyć łyżkami, nożami i widelcami, wiedząc, że ci którzy zasiędą końce stołu, będą mieli swoje noże i łyżki. Jeśli zaś, który nie zastał u stołu łyżki gospodarskiej i swojej nie miał, pożyczał jeden u drugiego, skoro ten, rzadkie zjadłszy, do gęstego się zabrał, albo zrobił sobie łyżkę z skórki chlebowej, zatknąwszy ją na nóż, co nie było poczytane za żadne prostactwo w wieku wykwintnością francuską nie bardzo jeszcze zarażonym, czyli nie wypolerowanym'' (J. Kitowicz, Opis obyczajów za panowania Augusta III, Uniwersytet Gdański, Wirtualna Biblioteka Literatury Polskiej, s. 264).

 

 


   Każda z epok nadawała biżuterii stołu swoistego, oryginalnego i niepowtarzalnego stylu. Z kolei im bardziej współczesne czasy, tym bardziej ''żonglowano'' stylami a nawet dokonywano ich reminiscencji. Styl klasyczny był nie tylko spotykany jeszcze w wieku XIX. Prostota kompozycji, ład i harmonia, a także klarowność i doskonale wyważona forma nęciły także twórców żyjących w XX wieku.

  Po ''grzeczności'' i stonowaniu klasycyzmu do głosu dochodzi styl mieszczański, zwany biedermeier. Przedmioty zdobiące stół, stają się bardzie okazałe i rozbudowane. Faktem jest też fuzja różnych materiałów i zróżnicowanie faktur. Artyści coraz śmielej zaczynają stosować  wielobarwne emalie a także motywy zdobnicze inspirowane rokokiem. 

 

   Przedmioty utrzymane w konwencji realistycznej oraz naturalistycznej, wprowadzają nowy motyw dekoracyjny. Oprócz wiernego odzwierciedlania rzeczywistości, dużą popularnością cieszą się formy zaczerpnięte ze świata przyrodniczego (motywy zwierzęce oraz roślinne). Szczególnie wdzięcznym tematem okazują się być kwiaty. Zastosowanie tego typu ornamentyki zawiera w sobie także bogatą symbolikę. Naśladowanie natury trwa w najlepsze. Ornamentyka zoomorficzno-roślinna zaczyna być coraz bardziej osobliwa, barwy połyskujące a linia giętka i wijąca się. Powstałe w tym czasie dzieła urzekają kunsztem i techniką wykonania. Tak oto nastała secesja. 

 

Wraz z nastaniem nowego stylu Art deco (który powróci później jako tzw. New Look) prawdziwym trendem stają się proste, geometryczne formy, ład i symetria. Do tego niezaprzeczalna elegancja oraz kontrastowe zestawienie barw. Przedmioty o cechach nowoczesnych nadal jednak pozostają niezwykle funkcjonalne.

 

Trendy popartowskie przywodzą z kolei na myśl motywy występujące w popkulturze jak również swoisty, komercyjny wabik – ma być lekko, słodko i... kolorowo!

 

Powyższe przykłady pokazują, że zastawa stołowa to także niezwykle wdzięczny temat dla artysty...

autor: 
Bibliografia

M. W. Ałpatow, Historia sztuki, Warszawa 1968.
J. Barański, Świat rzeczy: zarys antropologiczny, Kraków 2007.
N. Elias, Przemiany zwyczajów w cywilizacji Zachodu, Warszawa 1980.
S. Farthing, Historia sztuki, przeł. P. Lewiński, M. Szubert, Warszawa 2019.
J. Kitowicz, Opis obyczajów za panowania Augusta III, Uniwersytet Gdański, Wirtualna Biblioteka Literatury Polskiej.
K. Nakwaska, Dwór wiejski, Warszawa 1988.

 Kabaret na ocet i oliwę, kryształ i srebro Kabaret na ocet i oliwę, kryształ i srebro
Producent: Antyki Galicja
Cena:

2 000,00 zł

Cena regularna: 2 500,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
 Kabaret na przyprawy, Carska Rosja, XIX w Kabaret na przyprawy, Carska Rosja, XIX w
Producent: Antyki Galicja
Cena:

2 000,00 zł

Cena regularna: 2 500,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
 Kielichy  do wina, Włochy,  lata 50. Kielichy do wina, Włochy, lata 50.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

528,00 zł

Cena regularna: 660,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Ażurowy kaganek z brązu, Francja XIX w Ażurowy kaganek z brązu, Francja XIX w
Producent: Antyki Galicja
Cena:

719,20 zł

Cena regularna: 899,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Barowy,  wyciskacz do cytrusów Art Deco Barowy, wyciskacz do cytrusów Art Deco
Producent: Antyki Galicja
Cena:

560,00 zł

Cena regularna: 700,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Bomboniera Art deco, Francja lata 30 Bomboniera Art deco, Francja lata 30
Producent: Antyki Galicja
Cena:

400,00 zł

Cena regularna: 500,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Bomboniera z cherubinami, Ćmielów Bomboniera z cherubinami, Ćmielów
Producent: Antyki Galicja
Cena:

2 800,00 zł

Cena regularna: 3 500,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Cukiernica Art deco, Norwegia lata 30. Cukiernica Art deco, Norwegia lata 30.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

720,00 zł

Cena regularna: 900,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Cukiernica Bracia Buch, Warszawa XIX w. Cukiernica Bracia Buch, Warszawa XIX w.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

2 080,00 zł

Cena regularna: 2 600,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Cukiernica skrzynkowa Austro - Węgry 1890 r Cukiernica skrzynkowa Austro - Węgry 1890 r
Producent: Antyki Galicja
Cena:

1 280,00 zł

Cena regularna: 1 600,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Cukiernica skrzynkowa Br. Henneberg, Warszawa lata 30 Cukiernica skrzynkowa Br. Henneberg, Warszawa lata 30
Producent: Antyki Galicja
Cena:

1 600,00 zł

Cena regularna: 2 000,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Cukiernica złocona, Art Deco Krupp & Berndorf, Niemcy Cukiernica złocona, Art Deco Krupp & Berndorf, Niemcy
Producent: Antyki Galicja
Cena:

1 600,00 zł

Cena regularna: 2 000,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Cukierniczka na cukier puder , okuta srebrem, Francja, lata 1900-20. Cukierniczka na cukier puder , okuta srebrem, Francja, lata 1900-20.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

480,00 zł

Cena regularna: 600,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
czerwony wazon Ćmielów -Chodzież lata 60.  czerwony wazon Ćmielów -Chodzież lata 60.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

1 760,00 zł

Cena regularna: 2 200,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Dzbanek na mleko Max Roesler,  Art deco lata 20. Dzbanek na mleko Max Roesler, Art deco lata 20.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

1 120,00 zł

Cena regularna: 1 400,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Dzbanek, fason London, Ćmielów l. 60 W. Potacki       Dzbanek, fason London, Ćmielów l. 60 W. Potacki
Producent: Antyki Galicja
Cena:

560,00 zł

Cena regularna: 700,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Dziadek do orzechów z papugą, Polska XIX w    Dziadek do orzechów z papugą, Polska XIX w
Producent: Antyki Galicja
Cena:

640,00 zł

Cena regularna: 800,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Dziadek do orzechów z papugą, Polska XIX w     Dziadek do orzechów z papugą, Polska XIX w
Producent: Antyki Galicja
Cena:

640,00 zł

Cena regularna: 800,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Dziadek do orzechów, Norblin, Warszawa XIX w Dziadek do orzechów, Norblin, Warszawa XIX w
Producent: Antyki Galicja
Cena:

1 600,00 zł

Cena regularna: 2 000,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Dziadek do orzechów, papuga, Polska XIX w   Dziadek do orzechów, papuga, Polska XIX w
Producent: Antyki Galicja
Cena:

640,00 zł

Cena regularna: 800,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Dziadek do orzechów, ryflowany Polska XIX w  Dziadek do orzechów, ryflowany Polska XIX w
Producent: Antyki Galicja
Cena:

392,00 zł

Cena regularna: 490,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Dziadek do orzechów, ryflowany Polska XIX w  Dziadek do orzechów, ryflowany Polska XIX w
Producent: Antyki Galicja
Cena:

392,00 zł

Cena regularna: 490,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Dzwonek stołowy Dzwonek stołowy
Producent: Antyki Galicja
Cena:

240,00 zł

Cena regularna: 300,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Dzwonek stołowy Art Deco, lata 20.  Dzwonek stołowy Art Deco, lata 20.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

272,00 zł

Cena regularna: 340,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Dzwonek stołowy, biedermeier, 1860 -80 Dzwonek stołowy, biedermeier, 1860 -80
Producent: Antyki Galicja
Cena:

960,00 zł

Cena regularna: 1 200,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Dzwonek stołowy, Warszawa 1880  Dzwonek stołowy, Warszawa 1880
Producent: Antyki Galicja
Cena:

960,00 zł

Cena regularna: 1 200,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Eklektyczna taca z arabeskami, Polska lata 1900-20 Eklektyczna taca z arabeskami, Polska lata 1900-20
Producent: Antyki Galicja
Cena:

528,00 zł

Cena regularna: 660,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Eklektyczny postument na wykałaczki z zającami, XIX w Eklektyczny postument na wykałaczki z zającami, XIX w
Producent: Antyki Galicja
Cena:

560,00 zł

Cena regularna: 700,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl