Wydawać się mogło, że stół jest tego typu jednowymiarową przestrzeniom, którą najchętniej ''odwiedzana'' jest w porze posiłków. Nie kryje w sobie także niczego nadzwyczajnego poza mniej lub bardziej bogatą zastawą stołową... Tymczasem na stole może ''rozgrywać się'' prawdziwa sztuka. Sztuka nie tylko związana ze sposobem spożywania posiłków, ale także prezentacją zarówno samych potraw jak i przedmiotów im towarzyszącym. Dekoracja stołu to połączenie rzemiosła jubilerskiego jak i projektowania czy wzornictwa. Kunsztowne obiekty, stworzone z dbałością o każdy szczegół bądź ''zbudowane'' z nietypowych elementów przestają być już tylko banalnymi i funkcjonalnymi częściami zastawy stołowej, ale nabierają cech drogocennych przedmiotów...


 

Biżuteria. Może stanowić atrybut władzy, być wyrazem kultu religijnego, świadczyć o przynależności do danego środowiska kulturowego, manifestować zewnętrzne bogactwo albo po prostu stanowić ozdobę ciała. Bez wątpienia jednak należy do tego typu przedmiotów, które wywołują zachwyt. Niezwykle kreatywne projekty i prawdziwe klejnoty możemy także dostrzec w tematyce stołu. Przyjrzyjmy się zatem nieco bliżej biżuterii stołu.


   

Stołowa biżuteria jak sama nazwa wskazuje – może pozbawiać naczynia ich głównej funkcji ze względu np. na formę wykonania (bardziej artystyczną niż użyteczną) albo rodzaj zastosowanego tworzywa (zbyt kruche bowiem nie sprawdzi się w manewrowaniu przedmiotem po stole). Równie dobrze jednak może nadal wykazywać kulinarne zastosowanie danego przedmiotu, co więcej - zmieniać jego zwykłą egzystencję w życie przedmiotu prawdziwie artystycznego. To, co na przestrzeni wieków działo się wokół tematyki stołu, nieodłącznie było także związane (czasem z bardzo trudną) zmianą obyczaju. Choć sztućce były już obecne w dobie średniowiecza to np. Ludwik XIV posługiwał się nimi okazjonalnie, gdyż zwykł jadać palcami....


   Jędrzej Kitowicz zauważył, że:
''Nożów i widelców u wielu panów nie dawano po końcach stołu, trwał albowiem długo zwyczaj, iż dworzanie i towarzystwo, a nawet wielu z szlachty domatorów nosili za pasem nóż, jedni z widelcami, drudzy bez widelców, inni zaś prócz noża za pasem z widelcami miewali uwiązaną u pasa srebrną, rogową lub drewnianą łyżkę w pokrowcu skórzanym, przeto póki taka moda trwała, miano za dość pośrodek stołu opatrzyć łyżkami, nożami i widelcami, wiedząc, że ci którzy zasiędą końce stołu, będą mieli swoje noże i łyżki. Jeśli zaś, który nie zastał u stołu łyżki gospodarskiej i swojej nie miał, pożyczał jeden u drugiego, skoro ten, rzadkie zjadłszy, do gęstego się zabrał, albo zrobił sobie łyżkę z skórki chlebowej, zatknąwszy ją na nóż, co nie było poczytane za żadne prostactwo w wieku wykwintnością francuską nie bardzo jeszcze zarażonym, czyli nie wypolerowanym'' (J. Kitowicz, Opis obyczajów za panowania Augusta III, Uniwersytet Gdański, Wirtualna Biblioteka Literatury Polskiej, s. 264).

 

 


   Każda z epok nadawała biżuterii stołu swoistego, oryginalnego i niepowtarzalnego stylu. Z kolei im bardziej współczesne czasy, tym bardziej ''żonglowano'' stylami a nawet dokonywano ich reminiscencji. Styl klasyczny był nie tylko spotykany jeszcze w wieku XIX. Prostota kompozycji, ład i harmonia, a także klarowność i doskonale wyważona forma nęciły także twórców żyjących w XX wieku.

  Po ''grzeczności'' i stonowaniu klasycyzmu do głosu dochodzi styl mieszczański, zwany biedermeier. Przedmioty zdobiące stół, stają się bardzie okazałe i rozbudowane. Faktem jest też fuzja różnych materiałów i zróżnicowanie faktur. Artyści coraz śmielej zaczynają stosować  wielobarwne emalie a także motywy zdobnicze inspirowane rokokiem. 

 

   Przedmioty utrzymane w konwencji realistycznej oraz naturalistycznej, wprowadzają nowy motyw dekoracyjny. Oprócz wiernego odzwierciedlania rzeczywistości, dużą popularnością cieszą się formy zaczerpnięte ze świata przyrodniczego (motywy zwierzęce oraz roślinne). Szczególnie wdzięcznym tematem okazują się być kwiaty. Zastosowanie tego typu ornamentyki zawiera w sobie także bogatą symbolikę. Naśladowanie natury trwa w najlepsze. Ornamentyka zoomorficzno-roślinna zaczyna być coraz bardziej osobliwa, barwy połyskujące a linia giętka i wijąca się. Powstałe w tym czasie dzieła urzekają kunsztem i techniką wykonania. Tak oto nastała secesja. 

 

Wraz z nastaniem nowego stylu Art deco (który powróci później jako tzw. New Look) prawdziwym trendem stają się proste, geometryczne formy, ład i symetria. Do tego niezaprzeczalna elegancja oraz kontrastowe zestawienie barw. Przedmioty o cechach nowoczesnych nadal jednak pozostają niezwykle funkcjonalne.

 

Trendy popartowskie przywodzą z kolei na myśl motywy występujące w popkulturze jak również swoisty, komercyjny wabik – ma być lekko, słodko i... kolorowo!

 

Powyższe przykłady pokazują, że zastawa stołowa to także niezwykle wdzięczny temat dla artysty...

autor: 
Bibliografia

M. W. Ałpatow, Historia sztuki, Warszawa 1968.
J. Barański, Świat rzeczy: zarys antropologiczny, Kraków 2007.
N. Elias, Przemiany zwyczajów w cywilizacji Zachodu, Warszawa 1980.
S. Farthing, Historia sztuki, przeł. P. Lewiński, M. Szubert, Warszawa 2019.
J. Kitowicz, Opis obyczajów za panowania Augusta III, Uniwersytet Gdański, Wirtualna Biblioteka Literatury Polskiej.
K. Nakwaska, Dwór wiejski, Warszawa 1988.

Solniczka w formie cebrzyka Solniczka w formie cebrzyka
Producent: Antyki Galicja
Cena:

112,00 zł

Cena regularna: 140,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Remer, kryształowy kielich, Huta Józefina ok 1920  Remer, kryształowy kielich, Huta Józefina ok 1920
Producent: Antyki Galicja
Cena:

160,00 zł

Cena regularna: 200,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Solniczki Art deco, Szwecja lata 30. Solniczki Art deco, Szwecja lata 30.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

192,00 zł

Cena regularna: 240,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Filiżanka do espresso,  Windsor Loucky, Czechosłowacja, lata 50. Filiżanka do espresso, Windsor Loucky, Czechosłowacja, lata 50.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

200,00 zł

Cena regularna: 250,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Filiżanka do espresso,  Windsor Loucky, Czechosłowacja, lata 50. Filiżanka do espresso, Windsor Loucky, Czechosłowacja, lata 50.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

200,00 zł

Cena regularna: 250,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Filiżanka do espresso,  Windsor Loucky, Czechosłowacja, lata 50. Filiżanka do espresso, Windsor Loucky, Czechosłowacja, lata 50.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

200,00 zł

Cena regularna: 250,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Filiżanka do espresso,  Windsor Loucky, Czechosłowacja, lata 50. Filiżanka do espresso, Windsor Loucky, Czechosłowacja, lata 50.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

200,00 zł

Cena regularna: 250,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Filiżanka do espresso,  Windsor Loucky, Czechosłowacja, lata 50.   Filiżanka do espresso, Windsor Loucky, Czechosłowacja, lata 50.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

200,00 zł

Cena regularna: 250,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Filiżanka do kawy, TK Thun, Czechosłowacja, lata 50.    Filiżanka do kawy, TK Thun, Czechosłowacja, lata 50.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

224,00 zł

Cena regularna: 280,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Filiżanka do kawy, TK Thun, Czechosłowacja, lata 50.   Filiżanka do kawy, TK Thun, Czechosłowacja, lata 50.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

224,00 zł

Cena regularna: 280,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Filiżanka do kawy, TK Thun, Czechosłowacja, lata 50.  Filiżanka do kawy, TK Thun, Czechosłowacja, lata 50.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

224,00 zł

Cena regularna: 280,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Filiżanka do kawy, TK Thun, Czechosłowacja, lata 50. Filiżanka do kawy, TK Thun, Czechosłowacja, lata 50.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

224,00 zł

Cena regularna: 280,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Kolorowy wieszak w stylu pop art Kolorowy wieszak w stylu pop art
Producent: Antyki Galicja
Cena:

224,00 zł

Cena regularna: 280,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Dzwonek stołowy Dzwonek stołowy
Producent: Antyki Galicja
Cena:

240,00 zł

Cena regularna: 300,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Łyżeczka Henneberg do cukiernicy Warszawa Łyżeczka Henneberg do cukiernicy Warszawa
Producent: Antyki Galicja
Cena:

256,00 zł

Cena regularna: 320,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Łyżeczka do cukiernicy, Br. Henneberg,  Warszawa, lata 30. Łyżeczka do cukiernicy, Br. Henneberg, Warszawa, lata 30.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

256,00 zł

Cena regularna: 320,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Łyżeczka Henneberg do cukiernicy Warszawa Łyżeczka Henneberg do cukiernicy Warszawa
Producent: Antyki Galicja
Cena:

256,00 zł

Cena regularna: 320,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Remer, kryształowy kielich, Huta Józefina ok 1920 Remer, kryształowy kielich, Huta Józefina ok 1920
Producent: Antyki Galicja
Cena:

264,00 zł

Cena regularna: 330,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Remer, kryształowy kielich, Huta Józefina ok 1920    Remer, kryształowy kielich, Huta Józefina ok 1920
Producent: Antyki Galicja
Cena:

264,00 zł

Cena regularna: 330,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Remer, kryształowy kielich, Huta Józefina ok 1920  Remer, kryształowy kielich, Huta Józefina ok 1920
Producent: Antyki Galicja
Cena:

264,00 zł

Cena regularna: 330,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Dzwonek stołowy Art Deco, lata 20.  Dzwonek stołowy Art Deco, lata 20.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

272,00 zł

Cena regularna: 340,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Widelce do zakąsek w stylu New Look, lata 80. Polska   Widelce do zakąsek w stylu New Look, lata 80. Polska
Producent: Antyki Galicja
Cena:

288,00 zł

Cena regularna: 360,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Komplet widelców do zakąsek, Polska lata 60. Komplet widelców do zakąsek, Polska lata 60.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

288,00 zł

Cena regularna: 360,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Zaparzacz do ziół i herbaty z początku XX w z perłową rączka Zaparzacz do ziół i herbaty z początku XX w z perłową rączka
Producent: Antyki Galicja
Cena:

288,00 zł

Cena regularna: 360,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Nożyczki stołowe do winogron, Anglia lata 50. Nożyczki stołowe do winogron, Anglia lata 50.
Cena:

304,00 zł

Cena regularna: 380,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Naczynie na musztardę, Szwecja lata 50. Naczynie na musztardę, Szwecja lata 50.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

304,00 zł

Cena regularna: 380,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Serwetnik WMF, Niemcy lata 20. Serwetnik WMF, Niemcy lata 20.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

312,00 zł

Cena regularna: 390,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Komplet kieliszków  do likieru  Art Deco lata 20. Komplet kieliszków do likieru Art Deco lata 20.
Producent: Antyki Galicja
Cena:

312,00 zł

Cena regularna: 390,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
Zestaw pojemników  do przypraw, proj. P. Forssell,  Szwecja  Zestaw pojemników do przypraw, proj. P. Forssell, Szwecja
Producent: Antyki Galicja
Cena:

312,00 zł

Cena regularna: 390,00 zł

szt.
zobacz więcej
  • promocja
do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl